Abstract : This article is the second part of a study devoted to certain bivalent verbs of Souletine Basque dialect, called "bivalent verbs with double casual marking" (FLV, 100, 2005). At the present time in Basque Souletine dialect, there are two different ways to construct more than thirty bivalent verbs and retain the same meaning. They have a double case and indicial marking with change of the auxiliary. They are rather low verbs in a semantic scale of transitivity. Constructions with izan "to be" are rather used by older speakers, while younger Bascophones tend to use constructions with *edün "to have".
The conditioning of a linguistic variation and of a linguistic change is generally complex and difficult to update. The postulated evolution could be due to :
― the internal economy of the language, analogical attraction, since the two structures in competition already co-exist; substitution due to the weak functional output of construction with izan, and memory-saving without loss of the distinction of the two arguments ;
― language contact : intra-linguistic contact between the dialect and Unified Basque or others Basque varieties for the construction of some verbs, and contact between languages, French/Basque (indirect loan translations) ;
― or, this being the most daring assumption, due to an external factor like the evolution of the way of life and thought in which the argument having to do with experience is seen more and more like an agent.
The difficulty of this research is found in the necessity of validating these potential factors and then of evaluating the respective weight of them, according to the verbs considered. As a conclusion, a summary table of the studied factors is proposed.
Résumé : Artikulu hau zubereraren baliobiko aditz zenbaiti buruzko ikerketaren bigarren etapa da, “kasu adierazpen bikoitzekiko baliobiko aditzak” deitu direnak (FLV, 100, 2005). Zubereran, gaur egun, hogeita hamar bat aditz baino gehiago bi era ezberdinez eraikitzen dira, adiera berdinarekin. Kasu eta aditz-indize markatze bikoitza badute aditz laguntzailearen aldaketarekin. Aditz horiek aski apal dira iragankortasun semantiko eskalan. Era orokorrean, adineko hiztunek izan aditz laguntzailearekiko eraikuntzak nahiago dituzte erabilten; alderantziz gazteek *edün aditz laguntzailearekiko eraikuntzak nahiago lituzkete.
Gehienetan bariazio edo aldaketa linguistiko baten baldintzapenaren argitaratzea zaila da. Postulatzen dugun bilakaeraren eragileak horiek izan daitezke:
― hizkuntzaren barneko ekonomia, erakarpen analogikoa, jakinez konkurrentzian diren bi aditz-eraikuntzak elkarrekin bizitzen baitira; izanekiko eraikuntzaren etekin funtzional apalari lotua den ordezkatzea, eta beraz oroimen ekonomia, bi argumentuen arteko bereizketa galdu gabe;
― hizkuntza ukipena : hizkuntzbarneko ukipena, zubereraren eta euskara batuaren artekoa edo beste euskalkiarekikoa aditz batzuen eraikuntzan eta hizkuntzarteko ukipena : euskara/frantsesa (zeharkako kalkoak)
― edo, eta hau da hipotesi ausartena, aztertzen dugun bilakaera hizkuntzaz kanpoko faktore batek erakarria litzateke, pentsaketa eta biziaren moduaren aldaketa zehazki, non gero eta gehiago nahigabeko esperientzia jasaiten duena (expérient, experiencer) egiletzat hartua den.
Ikerketa honen zailtasuna da balizko faktore horien egiaztatzea eta bakoitzaren pisua neurtzea, aztertu den aditzaren arabera. Ondorio gisa, faktore ezberdin hoien taula sintetiko bat emana da.
